9 / 30
9
Profil pacjenta
z chorymi stawami
Można merytorycznie zdefiniować
profil pacjenta z chorymi stawami.
Chodzi przede wszystkim o wiek: mó-
wimy o osobie, która pierwsze oznaki
choroby (najprawdopodobniej na dło-
niach) zauważyła w wieku około 40–
45 lat. W 75% są to kobiety i ten
wskaźnik procentowy dodatkowo ro-
śnie po menopauzie, kiedy u kobiet
słabnie „ochrona” hormonalna.
Niestety pacjenci z chorymi stawami
często mają również nadwagę, co
oczywiście nie jest korzystne, zwłasz-
cza dla kolan, jak również dla stóp
i kręgosłupa. W przypadku dużej oty-
łości stawy są przeciążone i jest to sy-
tuacja alarmująca. Poza tym bardzo
często artretyzm i zapalenie stawów są
chorobami dziedzicznymi – prawdo-
podobnie babka, matka, ciotki cierpia-
ły na taką samą formę artretyzmu
i przeważnie symptomy są identyczne
z pokolenia na pokolenie.
Dzięki doświadczeniu lekarskiemu
poznaję po rysach twarzy, po sposobie
chodzenia i po jakości skóry, czy ba-
dany pacjent prowadzi niezdrowy styl
życia, który utrudnia leczenie, a nawet
nasila chorobę. Rzadka aktywność fi-
zyczna, zbyt mała ilość lub zła jakość
snu, chroniczny stres, palenie papie-
rozkładają chrząstkę (reakcja katabo-
liczna). W przypadku artretyzmu
brakuje równowagi między syntety-
zowaniem i degradacją matrycy, na-
stępuje zbytnie rozkładanie uszko-
dzonej chrząstki stawowej wobec
niewystarczającej odbudowy nowej
chrząstki.
Stopniowa degradacja chrząstki wy-
wołuje chroniczny, miejscowy stan
zapalny typu chemicznego za pośred-
nictwem chondrocytów, które zostają
zaktywizowane przez cytokiny obecne
w mazi stawowej („smarujący” płyn
produkowany przez membranę po-
krywającą staw w jego wnętrzu), któ-
ra „obmywa” wewnętrzną powierzch-
nię stawową. W tym punkcie stanu
chorobowego chondrocyty razem
z membraną stawową uwalniają ko-
lejne cytokiny zapalne (nazywane
„interleukinami”) i inne substancje,
takie jak prostaglandyny oraz wolne
rodniki (cząsteczki oksydujące, czyli
reaktywne substancje tlenowe). Te
wszystkie czynniki ostatecznie mają
udział w uśmierceniu samych chon-
drocytów. W ten sposób proces artre-
tyczny jest utrzymany, z czasem do-
chodzi do zniszczenia chrząstki sta-
wowej, a nawet do poważnego uszko-
dzenia kości. Na tym etapie pacjent
na ogół decyduje się na protezę zastę-
pującą chory staw.
Artretyzm:
stan zapalny i leczenie