13 / 21
19
Milczenie pierwszych wieków w kwestii jakiegoś przed‑
miotu, który powinien uderzać, tłumaczy się wieloma powo‑
dami, które uniemożliwiały zapoznanie się z nim w całości,
dlatego też właśnie powściągliwości i dyskrecji pierwszych
wieków zawdzięczamy to, że Relikwia nie została zniszczona,
lecz dotrwała do naszych czasów.
Pierwsze i wyraźniejsze odniesienia – prócz czterech
Ewangelii kanonicznych – są zawarte w Ewangeliach apokry‑
ficznych – nigdy nie uznanych przez Kościół. W Ewangelii
Nikodema Zbawiciel ukazuje się Józefowi z Arymatei i przy‑
pomina mu pewne szczegóły na temat Prześcieradła, które
ów uczeń nabył. Ewangelia według Hebrajczyków (zredago‑
wana po aramejsku w I w. po Chrystusie, bardzo ceniona
i cytowana przez ojców Kościoła) donosi, że „Piotr pobiegł
z Janem do grobu i zobaczył na płótnach «odciski» czy «od‑
bicia» Zmarłego i Zmartwychwstałego”. Zasadniczy jest tu
temat tych „odbić”: piszą o nim doktorzy Kościoła Wscho‑
du, natomiast w Kościele Zachodnim mówi się o tym jako
o czymś, o czym świadczą. Święty Cyryl (315‑386), patriar‑
cha Jerozolimy, wskazuje nie tylko na pusty grób, ale i na Ca‑
łun. Kronikarz pewnej pielgrzymki do ziemi świętej w roku
570 opowiada, że znajduje się on w nieznanym klasztorze
nad Jordanem. Według św. Brauliona, hiszpańskiego biskupa
zmarłego w 651 roku, apostołowie przechowywali go w wiel‑
kiej tajemnicy, stąd też „nie wiadomo, gdzie się znajduje”, na
pewno jednak w Kościele Wschodnim, skoro około roku 670
biskup Arkulf mówi, że oddał mu cześć i ucałował na zgro‑
madzeniu liturgicznym. Temat „odbicia” przekazały teksty
Mszy mozarabskiej w Hiszpanii, która pomimo muzułmań‑
skiego panowania zachowała wiarę i liturgię chrześcijańską.