Jedność

CO TO JEST

Choroba tętnic obwodowych

po-

lega na pojawieniu się zawężeń lub

niedrożności tętnic w kończynach,

przede wszystkim w nogach, które

są spowodowane przez odkładające

się

blaszki miażdżycowe

. W konse-

kwencji dochodzi do

zmniejszenia

przepływu krwi

w kierunku koń-

czyny ze szkodą dla tkanek

CZYNNIKI RYZYKA

Nazwa

choroba tętnic obwodowych

służy zazwyczaj

do określenia procesu miażdżycowego, który dotyczy

całego organizmu i który jest podstawową przy-

czyną także innych powszechnie znanych schorzeń

sercowo- i mózgowo-naczyniowych (zawał mięśnia

sercowego czy udar mózgu). Główne czynniki ryzyka

są zatem wspólne dla wszystkich tych przypadków:

Hiperlipidemia

(podniesiony po-

ziom cholesterolu

i trójglicerydów)

Nadwaga

i otyłość

Podeszły

wiek

Cukrzyca

Palenie

tytoniu

Nadciśnienie

Predyspozycje

genetyczne

Blaszka miażdżycowa

składa się z cholestero-

lu, czyli materiału obojętnego (jak kolagen),

komórek mięśniowych i komórek odpowie-

dzialnych za stany zapalne oraz ze zwapnień

TĘTNICA ZDROWA

Prawidłowy

dopływ krwi

TĘTNICA Z BLASZKĄ

Ograniczony

dopływ krwi

TĘTNICE BIODROWE

TĘTNICA UDOWAWSPÓLNA

TĘTNICA UDOWA POWIERZCHOWNA

TĘTNICE PISZCZELOWE I STRZAŁKOWE

Zwężenia na poziomie tych tętnic zazwyczaj

powodują bóle

pośladków

W wyniku zwężeń w tymmiejscu ból pojawia

się zazwyczaj w

udzie

Choroba tętnic obwodowych najczęściej

dotyka tętnicę udową powierzchowną. W tym

przypadku ból odczuwalny jest zazwyczaj

w okolicach łydki

W przypadku choroby tych tętnic ból odczu-

wany jest w

stopie

Objawy występujące w obydwu nogach

mogą wskazywać na

problemy z aortą

, z oby-

dwoma

tętnicami biodrowymi

albo też mieć

inne,

pozanaczyniowe podłoże

DIAGNOZA

OBJAWY

Niektórzy pacjenci nie mają objawów, ponieważ krążenie

krwi przebiega przez tętnice zastępcze

Najczęstszym objawem jest

chromanie przestankowe

czyli silny ból mięśniowy, który przeszkadza w chodzeniu

Objawy postępują z biegiemmiesięcy lub lat: stopniowo

zmniejsza się odcinek, jaki pacjent jest w stanie przejść

bez odczuwania bólu

Nagłe

pogorszenie chromania przestankowego

lub

jego

nagły rozwój

mogą świadczyć o nowej niedroż-

ności, zwanej

ostrą niewydolnością tętnic

, spowodo-

wanej pęknięciem blaszki miażdżycowej, powstaniem

miejscowego zakrzepu lub pojawieniem się zakrzepu

pochodzącego z serca lub okolicznych tętnic. W takim

przypadku chora kończyna może zmienić kolor i stać się

zimna, czemu towarzyszy silny ból

Gdy mamy do czynienia z zaawansowanym stadium cho-

roby, może dojść do

ostrego niedokrwienia

. Należy je

podejrzewać w przypadku pojawienia się

bólu

kończyn

dolnych

także podczas spoczynku

(przede wszystkim

w nocy), który trwa ponad

15 dni

, a także jeżeli pojawią

się

owrzodzenia skórne

martwica

. Te dwa ostatnie ob-

jawy zazwyczaj występują na

palcach stóp

lub na samej

stopie

Diagnoza opiera się na wywiadzie przeprowadzo-

nym z pacjentem (objawy, czynniki ryzyka, przy-

padki w rodzinie, obserwacja kończyn), a także

na badaniu dopplerowskim, które pozwala ocenić

stan ścian tętnic oraz przepływu krwi w kończynie

Należy się upewnić, czy ból kończyn nie ma

innych przyczyn, które mogą dawać podobne

objawy, jak np. rwa kulszowa, artroza biodra

lub niektóre choroby neurologiczne

LECZENIE

Może być

farmakologiczne

przeznaczyniowe

lub

chirurgiczne

, w zależności od konkretnego przypadku. Ponieważ choroba tętnic obwodowych

wskazuje na zagrożenie sercowo- i mózgowo-naczyniowe, nie należy się ograniczać do leczenia tylko w jednym zakresie (leczenie farmakologiczne i/lub

chirurgiczne). Konieczne są też działania profilaktyczne, które powinny zapobiegać wystąpieniu zawału czy udaru, a więc powinny być nakierowane na

wykluczenie czynników ryzyka poprzez wdrażanie zdrowego trybu życia: właściwego odżywiania, aktywności fizycznej, rzuceniu palenia itp.

LECZENIE FARMAKOLOGICZNE

LECZENIE PRZEZNACZYNIOWE

LECZENIE CHIRURGICZNE

W początkowych stadiach, gdy nie pojawiło się jeszcze chromanie prze-

stankowe lub kiedy jest ono na tyle ograniczone, że pozwala na przejście

odcinka powyżej 200 metrów, można zastosować

leki naczynioaktywne

które prowadzą do poszerzenia naczyń tętniczych, lub

przeciwagrega-

cyjne

(przeciwpłytkowe), które zwiększają płynność krwi

Polega na poszerzeniu tętnic poprzez wprowadzenie

baloników

(an-

gioplastyka) lub implantację

stentu

. Ten rodzaj leczenia ma tę zaletę, że

pozwala uniknąć nacięć chirurgicznych, ponieważ do jego przeprowadze-

nia wystarczy nakłucie tętnicy poprzez skórę

Leczenie przeznaczyniowe zazwyczaj stosuje się w niezbyt zaawansowa-

nych stadiach choroby, w których terapia farmakologiczna nie przynosi

rezultatów. Niekiedy może być stosowane także w przypadkach ostrego

niedokrwienia

W bardziej zaawansowanych stadiach choroby (w których nie jest wska-

zane leczenie przeznaczyniowe) można brać pod uwagę rewaskularyza-

cję chirurgiczną, polegającą na wszczepieniu

bajpasów

, czyli pomostów

wykonanych przy użyciu żył pacjenta lub sztucznych kanałów, które

podłącza się powyżej oraz poniżej niedrożnego fragmentu naczynia

STENT

BLASZKA

BALONIK

CEWNIK

STENT

NADMU-

CHANY

BALONIK

STENT PO-

SZERZONY

TĘTNICA

NIEDROŻNOŚĆ

BAJPAS UDOWO-

-PODKOLANOWY

NIEDROŻNOŚĆ

BAJPAS UDOWY

ZEWNĘTRZNY