21 / 21
Zator płucny to ostra niedrożność
(zupełna lub częściowa) jednego lub kilku
rozgałęzień tętnicy płucnej. W większości
przypadków niedrożność spowodowana
jest skrzepniętą krwią (zakrzepem), która
pochodzi z innych części organizmu,
przede wszystkim z nóg
CZYNNIKI RYZYKA
OBJAWY
LECZENIE
CO ROBIĆ?
Istnieje kilka czynników zwiększających ryzyko
powstania zatoru płucnego
Przyśpieszone krzepnięcie krwi spowo-
dowane przez wady wrodzone lub nabyte
(mutacja czynnika V Leiden, niedobór
antytrombiny III itp.).
Unieruchomienie (np. w wyniku złamań),
urazy, zabiegi chirurgiczne czy hospita-
lizacja
Niedawno odbyte długodystansowe
podróże samolotowe
Czynniki związane ze stylem życia (palenie
tytoniu, otyłość)
Stosowanie doustnych środków anty-
koncepcyjnych, szczególnie w przypadku
kobiet palących
Objawy zatoru płucnego często są niespecyficzne
i bywają przypisywane innym chorobom. Pośród
symptomów, które powinny jednak wzbudzić naszą
czujność, jest tak zwana
klasyczna trójka
Nagła duszność
Ból w klatce piersiowej
Kaszel z wydzieliną ze śladami krwi
Obrzęk i ból, zwłaszcza przy dotyku, zlokali-
zowany w łydce
Duszność, długotrwała i niewytłumaczalna
w inny sposób (czasem jest to jedyny objaw)
Szybkie męczenie się
Przyśpieszone bicie serca
Klasyczna trójka
Inne objawy, mniej lub bardziej
intensywne
Zator płucny może być bardzo niebezpieczny, a nawet prowadzić do śmierci. Jeżeli
zauważymy objawy klasycznej trójki, szczególnie jeśli pojawiły się po zdarzeniach
takich jak długa podróż samolotem lub operacja chirurgiczna, należy udać się na
pogotowie.
Aby potwierdzić podejrzenia, oprócz dokładnego badania lekarskiego konieczne
mogą się okazać pogłębione badania: badanie krwi, elektrokardiogram, USG
kończyn dolnych, tomografia, angio-TK itd.
Aby uniknąć ryzyka poważnych powikłań czy wręcz zgonu, leczenie zatoru płucnego powin-
no zacząć się jak najszybciej. Polega ono w pierwszym rzędzie na natychmiastowym poda-
niu heparyny oraz doustnych środków przeciwzakrzepowych lub leków trombolitycznych
Leki trombolityczne
Leki te są w stanie szybko rozpuścić za-
krzepy. Ponieważ mogą powodować nagłe
krwotoki (które są bardzo niebezpieczne),
zazwyczaj stosuje się je tylko w wyjątkowo
groźnych przypadkach
Leki przeciwzakrzepowe
Zawierają heparynę i tak zwane dikumarole
(warfarynę, acenokumarol). Jeżeli zator nie
jest poważny, zazwyczaj podaje się dożylnie
w sposób ciągły heparynę lub maksymalnie
2 razy dziennie wstrzykuje się podskórnie
heparynę drobnocząsteczkową w połą-
czeniu z podaniem doustnym warfaryny.
Po kilku dniach zawiesza się podawanie
heparyny, natomiast warfarynę podaje się
jeszcze przez 3 do 6 miesięcy, aby uniknąć
nawrotów
LICZBY
Liczba śmiertelnych
przypadków
zatoru
płucnego
każdego
roku w Polsce
Odsetek pacjentów,
którzy umierają
w szpitalu, doznając
zatoru płucnego
1
2
3
1
3
2
Zakrzep powstały w kończynach
dolnych przemieszcza się wzdłuż
żył aż do serca (zob. zielone strzałki
po lewej stronie ilustracji)
Od serca zakrzep zo-
staje przepchnięty do
krążenia płucnego
Zakrzep zatrzymuje
się w tętnicach płuc
i blokuje przepływ
krwi oraz wymianę
tlenową w danym
obszarze płuca
Zakrzep blokujący krąże-
nie w tętnicy płucnej
ZAPOBIEGANIE
W PODRÓŻY
W PRZYPADKU DŁUŻSZEGO UNIERUCHOMIENIA
Zapobieganie tworzeniu się zakrzepów w żyłach
głębokich kończyn dolnych (zakrzepica żył głębokich)
pomaga uniknąć zatoru płucnego
Przebywanie przez dłuższy czas w pozy-
cji siedzącej podczas lotu lub w samo-
chodzie zwiększa ryzyko powstania
zakrzepów w żyłach nóg. Aby zapobiec
tego typu sytuacjom, należy często roz-
prostowywać nogi, co jakiś czas zrobić
kilka przysiadów, wykonywać ćwiczenia
gimnastyczne w pozycji siedzącej, unikać
siedzenia przez dłuższy okres z nogą
założoną na nogę
Leki przeciwzakrzepowe
Heparyna drobnocząsteczkowa podawana
jest pacjentom z ryzykiem wystąpienia zato-
ru przed i po operacji, a także osobom ho-
spitalizowanym po zawałach lub w innych
sytuacjach podwyższonego ryzyka
Skarpety uciskowe
Skarpety uciskowe pomagają uniknąć
zastoju krwi po operacjach różnego typu
i przydają się w przypadku długich podróży
Ruch
Rozpoczęcie aktywności fizycznej jak
najszybciej po przebytej operacji może
pomóc w zapobieganiu zakrzepom, a także
przyśpieszyć proces powrotu do zdrowia
50 000
ok.
9%
CO TO JEST